|
|
در سال‌های اخیر تحولات و پیشرفت های قابل توجهی در علم ژنتیک پدیدار شده است. از این پیشرفتها میتوان به شناسایی و تهیه نقشه ژنتیک موجودات مختلف از جمله انسان، شبیه‌سازی، شناسایی علل ژنتیک بیماری‌ها و تشخیص بیماری‌ها بر اساس اطلاعات ژنتیک اشاره کرد. هریک از این پیشرفتها و دستاوردهای نوین در شاخه های مختلف علم ژنتیک، به همراه خود مسائل و پرسش هایی را نیز در عرصه های مختلف اخلاق، حقوق و روانشناسی طرح کرده است.
از منظر حقوقی، در خصوص یافته های علم ژنتیک مناقشه ها و مسائلی مطرح شده است. به طور کلی، جمع آوری، پردازش، استفاده و ذخیره سازی داده های ژنتیک انسانی خطرات بالقوه‌ای برای رعایت و اعمال حقوق، آزادی های اساسی، احترام به شأن انسانی و روابط قراردادی شهروندان دارد که این امر مستلزم بازنگری قوانین و تدوین قوانین جدید برای نظارت بر این فرایند است. همچنین، دستاوردهای علم ژنتیک به طور گسترده مباحث جرم‌شناسی را تحت تأثیر قرار داده و موجب طرح دیدگاه های نوین در این حوزه شده است.
در حوزه اخلاق پیشرفت علم ژنتیک به ویژه در زمینه ژنوم انسانی و امکان استفاده نادرست از این دانش، موجب طرح پرسشها و نگرانی های اخلاقی متعدد شده است. از جمله اینکه یافته‌های علم ژنتیک می‌تواند مورد سوءاستفاده کارفرمایان و بیمه گران قرار گیرد و اصول اخلاقی چون احترام به خودمختاری فرد، برابری و عدم تبعیض را خدشه دار کند. همچنین، به کارگیرى گسترده ژن درمانى به منظور ارتقاى نژاد انسانى، مىتواند به فرو نشاندن خصیصه هاى اجتماعى، مانند خصیصه‌هاى رفتارى یا فیزیکى نامطبوع و تجدید فعالیت اصلاح نژاد و استفاده از آن، منجر شود.
در زمینه روانشناختی نیز یافته های علم ژنتیک با توجه به تأثیر ژن ها در رفتار، بر تربیت و برنامه های تربیتی آثاری قابل توجه دارد که در ژنتیک رفتاری مورد بررسی قرار میگیرد. این تأثیر هم در حوزه نظری و هم در حوزه روانشناسی به خوبی آشکار است. در این حوزه ها مسائلی متعدد قابل طرح است.
به نظر می‌رسد پیشرفت فناوری های ژنتیک غیرقابل اجتناب است ولی باید برای کنترل و سازماندهی موجه و اخلاقی آثار اجتماعی این پیشرفت ها تلاش کرد. در چارچوب این تلاش‌ها، پژوهشگاه ابن‌سینا در نظر دارد با مشارکت دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی، پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی و مرکز تحقیقات اخلاق و تاریخ پزشکی، سمینار «ژنتیک: حقوق، اخلاق و روانشناسی» را برای بررسی ابعاد یافته های علم ژنتیک برگزار نماید. در این سمینار، افزون بر بررسی شاخه های مختلف علم ژنتیک و تبادل اطلاعات در خصوص یافته های نوین در این عرصه، جنبه های حقوقی، اخلاقی و روانشناختی علم ژنتیک مورد بحث و تبادل نظر قرار میگیرد و آخرین نظریه‌ها، یافته‌ها و راهکارها در این خصوص ارائه می‌شود.
|
دکتر محمدمهدی آخوندی: رئیس پژوهشگاه فناوری‌های نوین علوم زیستی جهاددانشگاهی ـ ابن‌سینا و رئیس کنگره؛ دکتر گودرز افتخار جهرمی: رئیس دانشکده حقوق، دانشگاه شهید بهشتی و رئیس کنگره؛ دکتر علی متولی‌زاده اردکانی: مدیر گروه غدد تولیدمثل و آندرولوژی پژوهشگاه ابن‌سینا و دیبر علمی کنگره؛ دکتر محمد راسخ: مدیر گروه حقوق و اخلاق زیستی پژوهشگاه ابن‌سینا و دبیر علمی کنگره
|